Slaapproblemen en welke rol structuur hier in kan spelen

• Geplaatst op 5 Maart 2021
• Door Drs. Tamar de Vos – van der Hoeven
• Geplaatst in bed, moe, problemen, slapen, stress, structuur
• 0

Menig ouder krijgt er mee te maken, een kind dat moeite heeft met slapen. Soms al in de baby/ dreumesfase, maar vaak steken slaapproblemen pas de kop op wanneer de peuterfase is aangebroken of later.

Slaapproblemen en welke rol structuur hier in kan spelen
 

“Ik wil niet naar bed, ik ben nog niet moe.”

“Ik ben bang in het donker.”

“Mama, ik kan niet slapen, mag ik bij jou in bed? ”

“Papa, is het al ochtend?”

Menig ouder krijgt er mee te maken, een kind dat moeite heeft met slapen. Soms al in de baby/ dreumesfase, maar vaak steken slaapproblemen pas de kop op wanneer de peuterfase is aangebroken of later. Plotseling wil je dwarse peuter niet meer ’s avonds zijn bed in, staat je kleuterdochter iedere nacht drie keer aan je bed of besluit je kind dat om half zes ’s ochtends de dag toch echt wel mag beginnen.

Slaapproblemen zijn vaak van tijdelijke aard, maar kunnen in de tijd dat ze spelen een enorme impact hebben, zowel op jou als ouder als op je kind. Want ze beweren dan wel helemaal niet moe te zijn, in hun gedrag en humeur merk je al snel toch vermoeidheid op. Het is dan ook zeker aan te raden een slaapprobleem niet maar op zijn beloop te laten.

Waarom hebben zoveel kinderen vroeger of later moeite met het slapen?

Vaak steken slaapproblemen de kop op in de fase dat je kind een nieuwe stap doet in de ontwikkeling. Peuters ontdekken steeds meer dat ze een individu zijn, een mens met eigen wensen en verlangens. Waar je kindje zich eerst nog rustig in bed liet leggen, omdat jij zei dat het tijd was om te slapen, ontdekt het nu dat het daar geen zin in heeft, nog iets anders wil doen of er een beetje tegen opziet. Je kindje ontdekt een eigen wil te hebben en hij/ zij wil hier graag mee experimenteren.

Kinderen ontdekken ook al snel dat ze veel aandacht kunnen krijgen, wanneer ze moeite hebben met slapen. Na een paar keer niet willen slapen - bijvoorbeeld omdat je kind zich niet helemaal lekker voelt, verdrietig is of even de grenzen opzoekt – ontdekt hij/ zij dat dit verzet een hoop aandacht kan opleveren. En alles wat aandacht krijgt groeit.

Overigens is er lang niet altijd sprake van bewust verzet bij het slapen. We zien ook regelmatig dat kinderen gewoon nog te onrustig zijn bij het naar bed gaan. Ze zijn nog druk bezig of nog alert en druk in hun hoofd en vinden het moeilijk de overgang te maken naar de meer ontspannen gemoedstoestand die nodig is om in slaap te kunnen vallen. Sommige kinderen kampen ook met stress of angsten, die uiteraard ook het rustig gaan slapen in de weg kunnen staan.

Hoe kan je helpen?

Een belangrijke stap in het aanpakken van een slaapprobleem bestaat dan ook uit het creëren van meer rust en duidelijkheid bij het slapengaan. En dat begint al minimaal een haf uur voordat het tijd is om naar bed te gaan. Door dat laatste half uur iets rustigs samen met je kind te doen, alle schermen even uit te zetten (alles op een scherm werkt prikkelend en stimulerend) en toe te werken naar ontspanning, help je je kind een rustige overgang te maken naar het slapen gaan.

Een goede structuur in de dag kan hier ook een flinke bijdrage aan leveren. Wanneer je peuter/ kleuter een beetje grip krijgt op het verloop van de dag en dus weet wat er op welk moment van de dag gebeurt, geeft dit veel duidelijkheid. Een dagschema of planbord waarop het kind zelf kan zien hoe de dag verloopt, kan een goede ondersteuning hierbij zijn. Een kind dat weet dat het na het eten nog een half uurtje televisie mag kijken, dan samen met jou nog een spelletje mag doen en dan boven nog een verhaaltje voorgelezen krijgt, weet wat er komt en is zich dus al aan het voorbereiden op het naar bed gaan. Dit geeft een heel andere situatie dan een kind dat midden in zijn spel te horen krijgt “tijd om naar bed te gaan.” De kans dat je zoon/ dochter dan meewerkt is een stuk kleiner.

Eenmaal echt op weg naar bed, geeft een vast ritueel veel houvast. Niet alleen draagt dit bij aan de structuur in de dag en helpt het je kind tot rust te komen, het biedt ook duidelijkheid en begrenzing. Je kindje weet, na het liedje en een kus gaat papa of mama altijd weg. Verzet en de grenzen opzoeken heeft dan veel minder zin.

En wanneer het slapen gaan rustig verloopt, zal je kind ook beter door kunnen slapen. Wakker worden in de nacht of extreem vroeg wakker zijn, kan vaak ook voorkomen worden door een duidelijke structuur in de dag en een herkenbaar ritueel bij het slapen gaan.