Pleegkinderen houden van voorspelbaarheid: 5 tips

• Geplaatst op 12 Juni 2017
• Door Inge Vandeweege
• Geplaatst in gedragsproblemen, opvoeden, pleegkinderen, rituelen, routine, structuur, voorbereiding
• 0

Dit keer een gastblog van Inge Vandeweege uit België. Inge is actief in de pleegzorg waar zij en haar partner inmiddels de nodige kinderen hebben opgevangen. Hiernaast verzorgt ze trainingen aan kandidaat pleegouders en hoopt ze andere pleegouders te inspireren door middel van haar blog, boek en website.
Speciaal voor ons heeft ze een stuk geschreven over het belang van voorspelbaarheid en structuur.

Pleegkinderen houden van voorspelbaarheid: 5 tips

 Baby's en kleine kinderen zijn steeds op zoek naar patronen, door het herkennen van patronen krijgen ze langzamerhand grip op hun wereld, ze beginnen te begrijpen hoe het 'werkt'. De meeste pleegkinderen hebben echter in hun 'verontrustende opvoedingssituatie' bij hun ouder(s) te weinig patronen, structuur en voorspelbaarheid gehad. Daardoor konden ze niet altijd voldoende patronen herkennen en konden ze er misschien geen touw aan vast knopen. Dat is heel beangstigend en stresserend voor een jong kind. Voor het pleegkind was het leven een draaimolen die maar doorgaat, het kind kon er niet af en had er geen controle over, het voelde zich hulpeloos en overgeleverd.

 Het is aan ons als pleegzorgers om er voor te zorgen dat de draaimolen tot stilstand komt. Wanneer we routines en rituelen in hun leven aanbrengen, wordt het dagelijks leven voorspelbaarder en dat geeft de kinderen houvast. Wanneer ze veranderingen kunnen voorzien, krijgen ze het gevoel voorbereid en in controle te zijn. Ze voelen zich dan veiliger en worden rustiger.

Tip 1: Routine

Routine in hun dagen, activiteiten die elke keer op ongeveer hetzelfde tijdstip en ongeveer op dezelfde manier gebeuren, geeft de kinderen een veilig gevoel. Een duidelijke opeenvolging van tijd om te spelen, tijd om te eten, tijd om gewassen te worden en tijd om op uitstap te gaan geeft emotionele stabiliteit. Ze kunnen er dan op vertrouwen dat de volwassenen in hun behoeften gaan voorzien, zodat zij kunnen ontspannen. Deze kinderen hebben behoefte aan saaiheid, een lange tijd hetzelfde, aan voorspelbare dagen met weinig onverwachte wendingen. Veel pleegkinderen zijn ook, net als peuters, heel gevoelig voor honger en vermoeidheid. Je zo organiseren dat er regelmatig gegeten wordt en dat er rekening gehouden wordt met middagdutjes en bedtijd voorkomt heel wat dwars gedrag. Soms helpt het om een planbord met pictogrammen te gebruiken zodat ze ook visueel een overzicht krijgen van wat er komen gaat.

Tip 2: Structuur

 Er zijn pleegkinderen die erg chaotisch zijn, ze hebben een korte concentratieboog en zijn snel afgeleid. Kleine dagelijkse dingen, zoals zichzelf aankleden, kunnen voor deze kinderen een grote uitdaging zijn. Om extra stress te voorkomen, is het handig om deze activiteiten voor de kinderen te structureren en te zorgen dat er geen afleiding is. Leg de kleding bijvoorbeeld 's avonds al in de juiste volgorde in hun slaapkamer klaar en zorg dat er 's ochtends geen speelgoed te zien is in die kamer. Of je kan ook met een poster of pictogrammen werken waarop de juiste volgorde van aankleden staat.

Tip 3: Rituelen

 Voor veel kinderen zijn de overgangen van de ene activiteit naar de andere moeilijk. Een vast stramien, zoals een ritueel, kan dan de overgang vergemakkelijken. Een klassiek voorbeeld is het avondritueel voor bedtijd. Je kan ook een badritueel invoeren of een ochtendritueel. Ook het aankondigen van een overgang met de woorden: “Over vijf minuutjes gaan we ...”, kan soelaas brengen. Rituelen bieden ook houvast wanneer de routine in de dagen verbroken wordt. Zo is op vakantie gaan natuurlijk heel spannend, maar wanneer dan 's avonds hetzelfde avondritueel als thuis aangehouden wordt, komt er weer rust en vertrouwen. Voor pleegkinderen zijn de bezoeken aan hun ouders meestal stressvolle momenten. Wanneer ze dan weer in het pleeggezin komen, bieden vaste rituelen zoals een badje nemen en een verhaaltje lezen, weer houvast en rust.

Tip 4: Voorbereiding

 Pleegkinderen maken zich vaak zorgen voorafgaand aan nieuwe situaties. Ze weten niet waar ze zich aan kunnen verwachten en worden daar angstig van. Wat helpt, is om vooraf nieuwe situaties te bespreken of er boekjes over voor te lezen. Zo kan het kind min of meer een beeld krijgen van wat het kan verwachten. Er bestaan erg leuke boekjes over naar school gaan, op ziekenbezoek gaan, op vakantie gaan, enzovoort. Ook hiervoor kan een planbord ondersteuning bieden, tandartsafspraken, uitstapjes, feestjes e.d. kunnen vooraf 'zichtbaar' gemaakt worden op het planbord.

Tip 5: Verwachtingen duidelijk maken

 Alles in jouw huis en gezin is nieuw voor een pleegkind. Het weet niet wat er van hem verwacht wordt en hoe het zich moet gedragen. Je kan het kind helpen, door steeds aan te kondigen wat er gaat gebeuren en wat je verwacht van het kind. De eerste dagen met een nieuw pleegkind, praat ik heel veel. Bij alle kleine dagelijkse dingen die we doen, vertel ik rustig wat onze huisregels en onze verwachtingen zijn. Het is heel normaal dat al die informatie niet direct onthouden kan worden. Het is ook heel normaal dat een kind niet onmiddellijk door heeft dat bij ons regels blijven gelden. Herhaling hoort er dus bij. Alles wat jij normaal vindt en wat bij jou vrienden en familie normaal is, zou voor dit kind nieuw kunnen zijn. Maak er een gewoonte van om te benoemen wat je van het kind verwacht, zodat het kind zich daarover geen zorgen moet maken. Wil jij dat er elke dag voor het avondeten opgeruimd wordt? Prima, maar kondig dat dan aan en oefen een paar keer samen met het kind zodat het precies weet wat jij bedoelt. Je kan de huisregels eventueel ook visueel maken met pictogrammen.

   7 jaar geleden werden wij pleeggezin, onze eerste pleegdochter was een pubermeisje. Sindsdien hebben wij één baby en 7 kleuters in ons gezin opgevangen. Op dit moment woont Ryan van 6 jaar al meer dan twee jaar bij ons en is Lars, een crisispleegkindje van tweeënhalf, er al vier weken. We hebben gemerkt dat veel pleegkinderen gedragsproblemen hebben die niet altijd met 'gewoon' opvoeden verminderen. Vanuit onze zoektocht naar wat dan wel goed werkt bij deze kinderen, heb ik veel opgestoken. Ik gun ieder kind een omgeving waarin het kan open bloeien. Ik wens ieder kind een ouder of verzorger die die omgeving kan scheppen. Mijn blogs schrijf ik als pleegouder voor pleegouders. Omdat ik alles wat ik nu weet en uitgetest heb, graag jaren geleden had willen weten. Ik hoop dat mijn inzichten en mijn ervaring inspiratie kunnen bieden aan andere pleegzorgers. Want ik weet dat elke pleegouder aan het pleegouderschap begint met de allerbeste intenties en dat het vreselijk is wanneer je in een negatieve spiraal met een kind terecht komt.

 Je kan mijn blogs volgen op www.ingevandeweege.blog