Kinderen motiveren en belonen

• Geplaatst op 18 Maart 2019
• Door Drs. Tamar de Vos – van der Hoeven
• Geplaatst in belonen, gedrag, kind, kinderen, motiveren, opvoeding, stimuleren
• 0

Ieder kind heeft wel eens een periode waarin het allemaal wat minder gaat. Door dan steeds te horen wat er allemaal niet goed gaat kunnen kinderen juist opstandig worden. Een positieve benadering van gedrag is daarom niet alleen prettig voor kinderen maar ook voor de ouders. Een beloning kan een goed hulpmiddel zijn bij gedragsverandering maar moet wel in de juiste verhouding staan met de zwaarte van het te veranderen gedrag en hoeft niet altijd een cadeau te zijn.

Kinderen motiveren en belonen

Wanneer je kind de hele dag dwars is, totaal niet luistert of al drie driftbuien heeft gehad, kan je het je misschien maar moeilijk voorstellen. Maar voor kinderen is de waardering van hun ouders heel belangrijk. Door waardering gaan ze zich goed over zichzelf voelen en kunnen ze een positief zelfbeeld ontwikkelen.

Kinderen hebben dan ook veel baat bij een positieve benadering van de opvoeding, waarbij vooral gekeken wordt naar alles wat goed gaat. Met dit als uitgangspunt kan dan bekeken worden op welke momenten er misschien nog wat verbetering te behalen valt en hoe jouw zoon/dochter op deze punten wat extra gemotiveerd kan worden.

Een aanpak waarbij je steeds oog hebt voor wat er goed gaat, is niet alleen prettig voor kinderen. Als ouder ontdek je ook dat er eigenlijk best een heleboel dingen gewoon wel lekker lopen. Door dit als ouder te blijven zien, lukt het veel makkelijker om op een positieve manier naar je kind en de opvoeding te kijken.

Voor je kind is het natuurlijk ook veel fijner om te horen wat het allemaal goed doet. Wanneer je in een wat lastige periode zit met je zoon of dochter, kan het dat hij/zij steeds vaker te horen krijgt wat er allemaal niet goed gaat. Kinderen kunnen hier (begrijpelijk) erg opstandig van worden en de wil om hier verandering in te brengen verliezen: “Ik doe het toch nooit goed.” Door juist op deze lastige momenten ook aandacht te hebben voor wat goed gaat, voelt je kind zich minder aangevallen en motiveer je het veel meer. “Ik doe veel dingen goed. Papa/ mama wil alleen wel nog graag dat ik  beter luister, niet schreeuw, droog blijf et cetera” Je geeft op deze manier ook zelfvertrouwen aan je kind: “Er is veel wat ik al goed kan en ik ben de moeite waard.”

Bij het motiveren van gewenst gedrag is het belangrijk om vooral ook aandacht te hebben voor wat je kind probeert te doen en de inzet die het toont. Door ook kleine stapjes in de goede richting en inzet te waarderen motiveer je je kind om zijn best te blijven doen. Vaak lukt het niet in één keer om gedrag te veranderen, een nieuwe uitdaging aan te gaan of een vaardigheid onder de knie te krijgen. Het einddoel wordt dan (nog) niet bereikt, maar er is wel ontwikkeling in de goede richting. Wanneer jij ziet dat je zoon/dochter het probeert en je daarvoor je waardering uitspreekt, zal hij/ zij het de volgende keer opnieuw proberen. Terwijl een kind dat iets probeert en daarna op zijn kop krijgt omdat het (nog) niet lukt, niet meer gemotiveerd zal zijn te proberen.

Vaak is benoemen wat er goed gaat al voldoende waardering. Kinderen willen het van nature graag goed doen en waardering krijgen. Dwars of moeilijk gedrag heeft een signaalfunctie. Kinderen hebben ook zelf vaak last van hun ongewenste gedrag Je zoon/ dochter geeft met dit gedrag aan dat er iets niet goed gaat en dat hij/zij jouw hulp nodig heeft om weer beter te kunnen functioneren.

Om gewenst gedrag te kunnen laten zien is het natuurlijk belangrijk dat je kind weet wat er van hem/haar verwacht wordt en waarom. Als je als ouder goed uitlegt welk gedrag je waardeert en waarom je dat gedrag waardeert, kan dit zeer leerzaam zijn en heel motiverend werken. Zeker wanneer je ook kunt uitleggen waarom het kind zelf ook baat heeft bij het laten zien van ander gedrag. Bijvoorbeeld:“Als je goed luistert, hoef ik minder boos te zijn.” “Als je goed bij mama blijft lopen, hoef je niet steeds een handje te geven.” “Wanneer je jouw huiswerk meteen maakt, kan je daarna met vrienden afspreken.”

Maar soms is gedrag ingesleten en weet je zoon/ dochter echt niet meer hoe hij/ zij anders kan reageren. Of we zien dat kinderen veel winnen met hun ongewenste gedag. Bijvoorbeeld door iedere avond te roepen in bed, kan je kind nog een uur jouw aandacht vasthouden. Of je zoon/dochter merkt dat hij /zij met zeuren vaak toch zijn/haar zin kan krijgen. De innerlijke motivatie om het gedag te veranderen is dan maar klein.

Aandacht voor wat goed gaat en waardering voor inzet om het gedrag te veranderen zal niet altijd voldoende zijn. Een tijdelijke motivatie van buitenaf in de vorm van een beloning kan dan helpen. Ook bij het aanleren van nieuw gedrag zoals bijvoorbeeld zindelijk worden, leren dingen zelfstandig te doen of leren opruimen, ontbreekt de innerlijke motivatie bij het kind soms. Een extra stimulans kan dan net dat zetje in de goede richting geven.

Deze beloning hoeft zeker niet altijd iets concreets als een cadeau of iets lekkers te zijn. Juist wat extra aandacht of iets mogen wat normaal niet zomaar mag, kan heel goed als beloning werken.

Een beloning moet ook aansluiten bij wat je van je kind vraagt. Als je iets vrij eenvoudigs van je kind vraagt en je zet daar een enorme beloning tegenover geef je eigenlijk de boodschap dat hetgeen je vraagt heel moeilijk is, waarom zou je er anders zo’n grote beloning tegenover zetten.

Bij het werken met beloning is wel enige terughoudendheid aan te raden. Het laten zien van gewenst gedag hoeft niet altijd gepaard gaan met een beloning. Wanneer je vaak gaat belonen, ook voor gedrag dat eigenlijk heel normaal is, geef je een verkeerde boodschap. Je zegt dan eigenlijk dat tegenover gewenst gedrag altijd iets moet staan. De motivatie van het kind zelf om het goed te doen, neem je dan weg. Je wilt juist graag dat je zoon/ dochter gedrag laat zien omdat hij/zij zelf daar de voordelen van ziet en begrijpt waarom dit gedrag het meest gepast is.

Het inzetten van een beloning is dan ook alleen aan te raden, wanneer er iets echt moeilijks gevraagd wordt van het kind, waarbij wat extra motivatie van buitenaf wenselijk is of als andere manieren om het kind te motiveren niet hebben geholpen.

Speciaal voor het motiveren/ belonen van kinderen hebben we een nieuwe beloningsbord en de nodige bijbehorende magneetjes uitgebracht.